Charles Parham
Dinler & İnançlar

Charles Parham Kimdir?

Taraftarlarına göre günümüzün en hızlı yaygınlaşan dini akımı Pentekostalizm’dir. Bu Hıristiyan mezhebi doğaüstü tedavi yöntemleri, mucizeler ve en çok da hayali konuşma pratikleri ile tanınmaktadır. Kilise, Kansas eyaletindeki Topeka şehinde bir vaiz olan Charles Fox Parham (1873–1937) tarafından 1901 yılında kurulmuştur. Parham esas olarak Metodizmin 19. yy’da ortaya çıkan bir kolu olan Holiness (Kutsallık) hareketi içerisinde eğitim gördü. 1900 yılında Topeka’da “Bethel İncil Okulu”nu (Bethel Bible College) açtı.

Başlangıçta okula sadece kırk öğrenci kabul etti. Ertesi yıl bazı öğrencileriyle birlikte glossolalia adını verdikleri deneyimler yaşamaya başladı. Bu deneyimi yaşayan kişi dışarıdan bakan bir gözlemciye anlaşılmaz gelen sözler söylemekteydi. Ancak onlara göre bu, kutsal bir yetenekti. Charles Parham bu uygulamayı İncil’in “Havarilerin İşleri” bölümünde anlatılanlara  dayandırmaktaydı. Bu metinde ilk kilise yandaşları arasında glossolalia deneyimini yaşayanların varlığından söz edilmekteydi.

Her şeye rağmen Parham’ın 1903 yılına kadar pek az taraftarı oldu. Sonrası “kutsal şifa,” yani dua ile tedavi yöntemini de içeren mesajlar vermeye başladı. Gruba ilk geniş katılım 1906 yılında Parham’ın bir öğrencisi sayesinde oldu.  William Joseph Seymour isimli öğrencisi  “Azusa Sokak Uyanışı” olarak bilinen başarılı toplantılar düzenleyerek dikkat topladı. Pentekostalism çok geçmeden Appalachian ve Ozark Dağı bölgelerinde yaygınlaştı. Özellikle, yoksul çiftçiler ve değirmen işçileri arasında yaygın bir taraftar kitlesi edindi.

Son derece muhafazakar olan Pentekostal doktrini içki içmeyi, sigarayı, dans etmeyi ve diğer “gereksiz” şeyleri yasaklar. Seymour’un takipçilerinin glossolalia deneyimleri sırasında yerde kıvranmalarını alay konusu yapan karşıtları onlara “kutsal silindirler” (holy rollers) adını taktılar (Bu nedenle Parham daha sonra taraftarlarının bu gibi hareketler yapmamalarını öğütleyecekti).

Pentekostalizmin inananları arttıkça kurucusu olan Parham’ın etkisi azalmıştır. Zira kendisi her türlü resmi yönetim yapısına karşı çıkmaktaydı. Texas’da içinde eşcinselliğin de bulunduğu çeşitli ahlaki suçlamalar nedeniyle tutuklandığında büyük bir sıkıntı yaşamış ve kilise kendi içinde rakip gruplara ayrılmıştır. Parham’ın ölümünün ardından Pentekostal misyonerleri Latin Amerika ve Afrika’ya yayıldı. Kilise 20. yy sonları ve 21. yy başlarında buralarda büyük bir taraftar kitlesi elde etti.

Ek Bilgiler

  1. Pentekostalizm adını bir Hıristiyan bayramı olan Pentekost’tan alır. Bayram Paskalya’dan elli gün sonradır. Kutsal ruhun Hıristiyanlar’a indiği ilk gün olarak kutlanır.
  2. Glossolalia, Yunanca glossa kelimesinden gelmektedir. Glos dil ve lalia konuşma demektir. Kimi Pentekostal gruplar “xenoglossy” olgusuna inanmaktaydı. Yani Tanrı’nın insanlara bilmedikleri bir dilde aniden konuşma yeteneği verebileceğine de inanmaktadırlar. Xeno Yunanca’da yabancı anlamına gelmektedir.
  3. Aralarında Seymour’un da bulunduğu ilk Pentekostallar siyahi Amerikalılar’dır. Charles Parham ilk başlarda taraftarlarının farklı ırklardan oluşunu desteklemiş ve farklı ırklara mensup dinleyicilere vaazlar vermiştir. Daha sonra ise siyahi üyeleri reddetmiş ve Ku Klux Klan’ın safında yer almıştır.