Danimarkalı yazar Soren Kierkegaard’ın (1813–1855) felsefesini kitaplarının isimleri çok iyi yansıtmaktadır: Fear and Trembling (Korku ve Titreme / 1843), The Concept of Anxiety (Kaygı Kavramı / 1844) ve The Sickness Unto Death (Ölümcül Hastalık / 1849).
Kısa ve mutsuz hayatında Kierkegaard genellikle sıkıntı, umutsuzluk ve Danimarka’daki kilisenin çürümüşlüğü gibi sorunlar üzerine yazdı. Zaman zaman varoluşçuluğun babası olarak adlandırılmaktadır. Bu lakap onun 20. yy filozofları üzerinde ne kadar önemli bir etkisi olduğunu kanıtlamaktadır.
Kierkegaard Danimarka’nın başkenti Kopenhag’ta doğdu. Hayatının büyük bölümünü burada geçirdi. Babası çok dindar bir adamdı. Suçluluk duyguları içerisinde kıvranıyordu. Oğlunun kendi günahları yüzünden erken ölmeye yazgılı olduğuna inanmıştı. Kierkegaard Kopenhag Üniversitesi’ne girip teoloji ve felsefe eğitimi gördü. 1841 yılında doktorasını tamamladı.
Hayatının dönüm noktası 1837 yılında on dört yaşındaki Regine Olsen (1822–1904) ile tanışması oldu. Olsen’a ömrü boyunca büyük bir tutkuyla bağlanacaktı. Çift kısa bir süre nişanlı kaldı. Ancak Kierkegaard bilinmeyen nedenlerden dolayı 1841 yılında birlikteliklerine son verdi. Hayatının kalan kısmında başka bir adamla evlendikten sonra bile Olsen’i özlemeye devam edecekti.
Ünlü çalışması Either/Or (Ya/Ya da) 1843 yılında yayınlandı. Çalışma detaylı bir Hegel (1770–1831) eleştirisiydi. Hegel’in diyalektiğinin özgür iradenin önemini reddettiğini söylüyordu. İki yıl sonra Kierkegaard’ın bir diğer kitabı, Corsair (Korsan) adlı bir Danimarka gazetesinde alay konusu yapıldı. Bu olay yazar ve gazetenin editörleri arasında sözlü bir savaşın başlamasına neden oldu. Bu savaş 1846 yılında gazetenin ona karşı kişisel saldırılarla dolu yazılar yayınlanmasına kadar varacaktı. Bir keresinde Kopenhag sokaklarında yürürken gazetenin okuyucuları tarafından taciz bile edilmişti.
Kierkegaard hayatının kalan kısmında yazmaya devam etti. Geçimini babasından kalan mirasla karşılıyordu. Danimarka’nın Lutherci Kilisesi ile ilgili eleştiriler yayınladı. Kilisenin, bireylerin Tanrı’yı anlamasına yardımcı olmaktan çok dogmaları tekrarlamakla ilgilendiğini söyleyerek keskin bir eleştiri getiriyordu. Kopenhag Hastanesi’nde kırk iki yaşındayken öldü.
Ek Bilgiler
- Kierkegaard yazılarını çeşitli isimler kullanarak yazdı. Bunlardan bazılarını kasten gülünç seçmişti. Takma isimleri arasında “Constantin Constantius”, “Vigilius Haufniensis”, “Hilarius Bogbinder” ve “Johannes Climacus” da vardır.
- Fransız yönetmen Daniele Dubroux (1947–), Kierkegaard’ın 1843 tarihli “The Diary of a Seducer” (Baştan Çıkarıcının Günlüğü) isimli denemesini 1996 yılında filme çekti.
- Kierkegaard, Danimarka’dan ömrü boyunca sadece beş kez ayrıldı. Dört defa Almanya’ya ve bir kere de İsveç’e gitti.