Biyografiler, Genel Kültür

Kurt Gödel Kimdir?

Kurt Gödel 1940 ve 1950’lerde New Jersey’deki Princeton sakinleri, bu üniversite şehrinin sokaklarında sık sık garip görünümlü iki adama rastlamaktaydı. Bunlardan biri Kurt Gödel isimli bilim insanıydı. Bu adamlar genellikle hararetli bir biçimde sohbet etmekte ve Almanca konuşmaktaydı. Dış görünüşleri ise birbirinin tamamen zıttıydı. Yaşlı olan giydiklerine hemen hemen hiç önem vermiyordu. Çoğu zaman çorapsız gezip koca göbeğinin taştığı pantolonuna kemer bile takmıyordu. Genç ve zayıf olan ise başına bir fötr şapka geçirip çelimsiz vücuduna bol gelen beyaz bir keten takım elbise giyiyordu.

Yaşlı olan dünyanın en ünlü fizikçisi Albert Einstein’dı (1879–1955). Genç olanın adı ise Kurt Gödel’di (1906–1978). Matematiğin temellerini sarsan buluşları arkadaşının teorileri kadar bilinmese de, Gödel’in matematiğe katkıları en az Einstein’in kuramları kadar önem taşımaktadır.

Doğumu ve Hayatı

Kurt Gödel günümüzde Çek Cumhuriyeti sınırları içerisinde kalan Brno şehrinde doğdu. Üniversiteye Viyana’da gitti. Burada sanatçıların, filozofların ve bilim adamlarının müdavimi olduğu, şehrin kafe kültürüne kendini kaptırdı. Gece kulüplerinde dans eden Adele Porkert (1899–1981) ile tanıştı ve ailesinin karşı çıkmasına rağmen 1938 yılında onunla evlendi.

Avusturya 1938 yılında Nazi Almanyası tarafından ilhak edildi. Gödel’in Hitler’in ordusunda askere alınma ihtimali ortaya çıkınca eşiyle birlikte 1939 yılında ülkeden kaçtılar. Trans-Sibirya treniyle Rusya’yı baştan sona geçtiler. Ardından Pasifik Okyanusu üzerinden deniz yoluyla ABD’ye gittiler.

Kurt Gödel “kusurluluk teoremleri” ile ün kazanmıştı. Her mantık sisteminde doğrulanamayacak veya yanlışlanamayacak önermelerin bulunduğunu kanıtlamıştı. Böylelikle, matematikçilerin kurallar ile tamamen mantıksal bir kuram inşa etme umutlarını suya düşürmüştü.

1955 yılında Einstein’in ölümü Kurt Gödel için ağır bir darbe oldu. Dengesiz ve paranoyak bir hale geldi. Evindeki buzdolabı ve radyatörlerin kendisini zehirlediğini düşünüyordu. Sık sık taşınmaya başladı. Yiyeceklerine zehir konulabileceğinden şüphe ediyordu. Sadece tereyağı ve bebek maması yiyip müshil kullanıyordu.

1977 yılında Adele hastalandı. Gödel artık kendi kendine bakmak zorundaydı. Yemek yemeyi reddediyordu. 1978 yılının Ocak ayında Princeton’da bir hastanede gıda yetersizliğinden öldü. Gödel öldüğü sırada 29.5 kg ağırlığındaydı. Ölüm nedeni ölüm sertifikasına “kişilik bozukluğuna bağlı açlık ve zafiyet” olarak yazıldı.

Kurt Gödel Hakkında Ek Bilgiler

  1. Biyografi yazarı Rebecca Goldstein’a (1950–) göre Kurt Gödel meraklı bir çocuktu. Öyle ki ailesi ona “Bay Neden” adını takmıştı.
  2. Einstein’in yönlendirmesiyle 1948 yılının Nisan ayında ABD vatandaşlığına başvurdu. Vatandaşlık sınavına hazırlanırken anayasada mantıksal bir hata buldu. Ona göre, buna dayanarak bir diktatör bütün gücü eline geçirebilirdi. New Jersey’deki Trenton’da sınavını değerlendiren yargıca bu durumu belirtti. Eleştirilerine ve şikayetine rağmen ABD vatandaşlığına kabul edildi.
  3. Gödel’in en sevdiği film Pamuk Prenses ve Yedi Cüceler’di (1937). “Yalnızca masallar dünyayı olması gerektiği gibi ve sanki bir anlamı varmışcasına yansıtıyorlar,” diyordu.

Kaynakçalar

David S. Kidder, Noah D. Oppenheim, Entelektüelin Kutsal Kitabı, Maya Kitap, 2013