Farklı bir Hristiyan inancı olan Mormonizm’in lideri Joseph Smith 1805 yılında ABD’de çiftci bir ailenin çocuğu olarak dünyaya geldi. 15 yaşında ormanlık bir alanda yalnız başına ibadet ederken Tanrı’nın kendisine göründüğünü ve tüm günahlarının bağışlandığını iddia etti. Yine 18 yaşında kendi tanıklığına göre, 21 Eylül 1823 gecesi Tanrı’ya dua ederken melek Moroni tarafından ziyaret edilerek Mormon inanışına göre Sevindirici Haber’in tamamını içeren Altın Levhalar ve bu levhaların tercüme edilmesi için Urim ve Tumim’in nerede bulunduğu kendisine bildirildi. Takip eden 4 yıl boyunca levhaları tarif edilen yerden almaya gitti ama her seferinde eli boş döndü çünkü yine kendi iddiasına göre aynı melek onu engellemekteydi.
Levhalara yaklaşmasının yasaklanmasından yıllar sonra Melek Moroni ona tekrar görünerek levhaları tercüme etmesine izin verdi. Takipçileri Smith’in ilahi yardım alarak antik Mısır dilinde yazılı olan bu levhaları tercüme ettiğine inanırlar. Levhaları sadece kendisi görmekteydi ama tercümeyi akrabalarına yazdırırken takipçileri tarafından en çok dikkat çekilen yönü Smith’in aktarırken çok nadir duraklaması yada tercümeleri düzeltme gereği hissetmesiydi.
Peygamber Lehi
Tercüme sürecinin sonunda ortaya Kutsal Kitap İncil’in yanında Tanrı’nın kelamı olarak kabul edilen Mormon Kitabı ortaya çıkmış oldu. Mormon kitabı M.Ö 600 yılında Kuzey Amerika’ya gitmesi için görevlendirilen bir antik dönem peygamberi Lehi’yi anlatmaktaydı. Kitap Amerika kıtasında Tanrı’nın peygamber seçmeye devam ettiğini nakleder ki Joseph Smith de kendisini peygamber ilan edebilsin. Kitaba göre Peygamber Lehi’nin ailesi, arkadaşı İsmail ve diğer bir takipçisi Zoram, Babilliler istila edip yıkmadan önce Kudüsten göç ettiler. Göç rotaları güneye doğru gerçekleşerek Arab Körfezinde Nahom adlı bir bölgede son buldu. Lehi ve eşrafı bir süre burada çadırlarda konakladılar. Bu esnada İsmail öldü ve Nahom’a gömüldü. Grup tekrar Nahom’dan ayrılarak doğuya doğru çölü geçerek ilerlemeye başladı ve Bountiful adında bir sahil alanına ulaştılar. Burada Lehi’nin oğlu Nephi Tanrı tarafından vaad edilen topraklara ulaşmak için okyanusu geçecek bir gemi yapmakla görevlendirildi. Gemi tamamlandıktan sonra tüm grup okyanusa açılarak hayvanlarıyla beraber Amerika kıyılarına ulaştı. Mormon kitabına göre Amerika kıyılarına doğru yol alırken ve Amerika’ya ulaştıktan sonra Lehi takipçilerine önemli öğretilerde bulunmuştu ve bu öğretiler oğlu Nephi tarafından metal tabletlere yazılarak not edilmişti. İşte melek Moroni’nin Joseph Smith’e aktardığı tabletler bunlardı. Lehi’nin ölümünden sonra oğulları Nephi ve Lamanti iki kavgalı kabileye (Nephiler ve Lamaniler) ayrıldılar. Kutsal Mormon kitabına göre yüzlerce yıllık mücadeleden sonra kazanan Amerikan yerlilerinin atası olarak kabul edilen Lamaniler oldu. Lamaniler, Nephiler ile olan kavgalarından ötürü lanetlendiler ve deri renkleri koyulaştı. böylelikle Nephilere göre daha az çekici oldular ve iki ırk birbirine karışmadı.
İki kabile arasındaki savaş İsa Mesih’in araya girmesiyle son buldu ve aralarındaki kavga en azından bir süreliğine sona erdi. Fakat ilginç bir tesadüf eseri iki yüzyıl sonra inancını kaybedenlerin tamamı Lamanilerden olurken İsa Mesih’i takip edenlerin tamamı da Nephilerdendi. Yaşanan son büyük bir savaştan sonra Amerikan yerlilerinin atası ve kafir Lamaniler, Kudüsten geldikleri gibi kalan ve hiç boozulmayan Nephileri tamamen yok ederek kıtanın hakimi oldular…
Joseph Smith Peygamber Oluyor..
1830 yılında kitabın tamamını tercüme ettikten sonra Smith yeni Mormon dinini açıktan yaymaya başladı fakat gitiği her yerde huzursuzluk doğuyordu. Sürekli Batı’ya doğru ilerleyerek dinini yaymaya çalıştı ve nihayet İllinois’e yerleşti. İllinois’te dönemin Chicago şehriyle kıyaslanacak büyüklükte bir şehir olan Nauvoo şehrini kurdu. bu aslında ne derece büyük bir güce sahip olduğunun da bir göstergesidir. 1844 yılında kendisi hakkında muhalif yayınlar yapan bir gazeteyi baskı altına almaktan tutuklandı. Sonunda hapisteyken kızgın bir çete tarafından öldürüldü.
Joseph Smith’in ölümünden sonra Brigham Young Mormonların başına geçti. Onun zamanında takipçiler daha batıya Utah’a göç etti. Günümüzde de Utah’ın Salt Lake şehri Mormonların en yoğun olduğu bölgedir. Kiliselerinin adı Modern Azizler’in İsa Mesih Kilisesi’dir ve Ortodoks, Katolik yada Protestan anlayışla bağdaşmayan kendine özgü bir inanç yapısı vardır. İnançlarına göre İsa Mesih’in yeryüzüne kurduğu ilk kilisenin yeniden inşası niteliğindeydiler.
Kilisenin pek çok doktrini arasında namus, mütevazilik ve ailevi ibadet derslerinin önemine dikkat çekilir. Bilgelik sözü olarak bilinen bir kurala göre Mormonlar alkol, tütün, kahve ve çay’dan uzak durmalıdırlar. Mormonlar’ın Amerikan kültüründe en çok bilinen yönlerinden birisi de poligami yani çok eşli evlilik yönleridir. Fakat Mormon Kilisesi çok eşliliği 1890 yılında yasaklamıştı.
Mormonlar 1970 sayımına göre Dünya genelinde 3 milyon nüfus iken çok çocuk yapmalarından ötürü bugün nüfusları 15 milyona çıkmıştır. Dünya genelinde 51000 tam zamanlı misyoneri ile dünyanın en büyük misyoner kadrosuna da sahiptir.