Leonardo da Vinci tarafından 1505 yılında yapıldığı sanılan Mona Lisa Tablosu, Rönesans kadın portresinin ilk örneği olarak tanınır. Bir kavak tablo üzerine yağlı boya olarak çalışılan eser 54 cm * 74 cm orjinal ölçülerindedir. Görece olarak küçük ölçülerine rağmen dünyadaki en ünlü tablolardan biridir.
Mona Lisa’da tabloya konu olan kadının kimliği gizli kalmıştır. Mona kelimesi aslında hanımefendi anlamına gelen Ma Donna kelimesinden türemiştir. Halen çoğunlukla Hz. Meryem içinde kullanılır. Portreye konu olan kadının kim olduğu hususunda ise 1550 yılında Da Vinci’nin biyografisini yazan Vasarinin tespiti gerçeğe en yakın kabul edilendir. Vasari’ye göre kadın, Floransalı tüccar Francesco del Giocondo’nun eşi olan Lisa di Antonio Maria Gherardini’dir. Fakat yine de bu tespit yüzde yüz gerçek kabul edilmez çünkü Vinci resmi tamamladığında kimseye sunmamış bilakis kendisi saklamıştır. Bir başka iddia ise Vinci’nin kendini kadın formunda çizdiğidir ki bu iddianın sahibi olan Bell laboratuvarlarından Lillian Schwartz, Vincinin bir portresini Mona Lisa portresi ile karşılaştırarak bu sonuca ulaşmıştır.
Temaya bakılmaksızın Mona Lisa tablosu, sfumato’nun yani gizemli bir ruh hali yaratan yumuşak, puslu ana hatların harikulade kullanımını gösterir.Bu tekniği kullanan da Vinci kadının yüzünde belirsiz bir ifade yakalamayı başarmıştır. Mona Lisa’nın gülümsemesinin kusursuz doğasına daha fazla mürekkep harcanmıştır ki gülümsemeye bakılan açıya göre ifadesi farklı olsun.
Mona Lisa tablosu da Vinci’nin ölümünden itibaren sancılı bir süreç geçirmiştir. I. Francis tarafından 4000 altına satın alınmıştır. Louvre’de ki koleksiyona dahil edilmeden önce Napoleon Bonnaparte’nin yatak odasında asılıydı. 1911 yılında Louvre’den çalınıp iki yıl sonra Floransa’da bir otel odasında tekrar ortaya çıktı. Bu olay 20. yüzyılın en önemli soygunlarından birisi olarak anılır. Fransa polisi iki yıl süreyle yaptığı araştırma sürecinde ünlü ressam Pablo Picasso bile suçlanmıştı. Daha sonra italyan bina görevlisi olayla ilgili olarak tutuklandı ve tablo Louvre’ye geri döndü. Fakat ne kadar dikkatli olunursa olunsun yine de ekstrem durumlar ortaya çıkmadı değil. örneğin 1956 yılında manyak biri tarafından tablonun alt kısmına asit fırlatıldıktan sonra tablo çift katlı bir cam altında korumaya alındı.
Vinci Kimdir ?
1452 yılında dünyaya gelen Vinci, Ser Pierro da Vinci’nin gayrimeşru çocuğudur. Hayatı boyunca kendisine basitçe Leonardo denmesini istemişti. Sanat kariyerine Floransa’da 1470’den 1477’e kadar yanında çalıştığı heykeltraş ve ressam Andrea del Verrocchio’nun çırağı olarak başladı. Da Vinci, Floransayı Milan dükü Ludovico Sforza ile çalışmak için 1481 yılında terketti. Milan’da geçirdiği yıllar boyunca çeşitli projeler üzerinde çalıştı ve meşhur Son Akşam Yemeği tablosunu burada yaptı. 1513 ile 1516 yılları arasında Papa meclisi tarafından ikna edilerek Roma’ya yerleşti. Fransa kralı I. François’in italya işgali ile birlikte Fransa’ya taşındı ve 1519 yılında 67 yaşında Chateau of Cloux’da öldü.
Da Vinci en çok Mona Lisa ve Son Akşam yemeği tablolarıyla ünlü olmasına rağmen uçmanın fiziğinden insan anatomisine uzanan geniş bir konu yelpazesinde adını duyurmuştur. Ressamlığa ek olarak Venedik ve Floransa’nın askeri mühendisiydi. Aynı zamnda bir anatomist olan Leonardo, kadavralar üzerinde çizimler yapmıştır. Bir mimar olarak istanbula yapılacak bir köprünün tasarım taslağını dahi yapmıştır. İlkel helikopter tasarımları, planörler ve alet taslakları çizimleri arasındadır. Özellikle Vitruvian Adamı olarak bilinen ideal insan bedeni diagramı Rönesansın en önemli çizimleri arasındadır.
