Komünizm sonrası Çekoslovakya’nın ilk başkanı Vaclav Havel (1936–) bir oyun yazarı ve muhalifti. 1989 yılında eski rejimi yıkan sessiz devrimin ardından ülkeyi yönetmek için çoğunluğun desteğini kazanmıştı.
Komünist rejim çökerken Prag’da toplanan coşkulu kalabalıklar “Havel iktidara!” diye bağırıyordu. Bu durum mücadele yıllarında Vaclav Havel’in nasıl bir destek kazandığını ortaya koyuyordu. Sonraki on üç yıl boyunca Vaclav Havel dünyanın en sıra dışı ve en saygın liderlerinden biri oldu. Bir sigara tiryakisiydi. Rock müzik hayranıydı. Çalışırken kot giyerdi. Rolling Stones’u sarayına davet etmişti. Diğer maceralarının yanı sıra Kremlin’i telefonla işletmesiyle de özgünlüğünü ortaya koymuştu. Vaclav Havel aynı zamanda komünizme karşı duruşu ile tanınıyordu.
Doğumu ve Hayatı
Prag’lı zengin bir ailenin çocuğuydu. 1948 yılında komünistler iktidara gelince ailesinin servetine el koymuşlardı. Aile resmen burjuva olarak sınıflandırılmış ve bu durum Vaclav Havel’in eğitimini tamamlamasına engel olmuştu. Bunun üzerine tiyatro ile ilgilenmiş, Prag’ın bohem entelektüel yaşamına ev sahipliği yapan duman altı kafelerin ve yeraltı tiyatroların çekimine kapılmıştı.
1976 yılında Çek hükümeti, Plastic People of the Universe (Evrenin Plastik İnsanları) isimli bir rock grubunun üyelerini tutukladı. Komünist yöneticiler grubun karşı devrimci olduğunu söylüyordu. Havel grubu desteklemek için Charter 77 adında yasa dışı bir grup organize etti. Bu grup 1989 devriminin lider kadrosunu bir araya getiriyordu. Havel 1979-1984 yılları arasında cezaevinde yattı. Bu aldığı hapis cezalarının en uzunuydu. Oyunlar yazmaya devam etti ve serbest kalır kalmaz yeraltına geri döndü.
1989 yılında Doğu Avrupa’nın komünist rejimleri birer birer çöktü. Barışçıl protestolar Çekoslovakya’da kansız bir isyana dönüştü. Bu isyana “Kadife Devrim” adı verildi. Vaclav Havel resmen 28 Aralık 1989 tarihinde iktidara geçti. Ancak Çekoslovakya’nın 1993 yılında Çek Cumhuriyeti ve Slovakya olarak bölünmesini engelleyemedi. Oysa ki buna karşıydı. Çeklerin NATO’ya kabülü konusundaki politikalarında ise daha başarılıydı. Aynı şekilde ülkesini AB üyesi yapması da onun gurur hanesine yazılmıştır.
Vaclav Havel 2003 yılında başkanlıktan çekildi. Oyunlar ve makaleler yazmaya devam etti.
Ek Bilgiler
- 2003 yılında başkanlıktan ayrılan Vaclav Havel, böylece yirmi yıl sonra yeniden bir oyun yazma fırsatı buldu: “Leaving” (Ayrılış). Oyun, görevden ayrılmış bir başkanın içine düştüğü iktidarsızlıkla boğuşmasını anlatıyordu. Haziran 2008’de Prag’da sahnelendi.
- İlk eşi Olga (1933–1996) 1996 yılında öldü. Bir filminde üstsüz bir vampiri canlandırmış olmasıyla ünlü Dagmar Veskrnová (1953–) ile sadece bir yıl sonra evlenince eleştiri konusu oldu.
- Vaclav Havel başkan olduktan sonra tiyatroya olan ilgisi devam etti. 1984 yapımı “Amadeus” filminin kostümcüsünü saray muhafızlarının üniformalarını yeniden tasarlaması için işe aldı. Komünist dönemin haki yeşili ağırlıklı giysileri yerine kırmızı, beyaz ve mavi kıyafetler hazırlamasını istedi