Terleme; egzersiz esnasında, sıcak veya soğuk havalarda vücut sıcaklığını ayarlamak için gerekli fizyolojik bir mekanizmadır. Bunların dışında stres ve heyecan nedeniyle terlemede artma olabilir. İnsan vücudunda bulunan iki sinir sisteminden biri olan somatik (istemli) sinir sistemi bize ağrı, ısı ve dokunma gibi duyuları hissetmemizi ve vücudun farklı bölümlerinin hareketlerini sağlayan kaslarımızı kontrol etmemizi sağlar. Otonom (istemsiz) sinir sistemi ise solunum hızı, kalp atışı ve vücut ısısının ayarlanmasında önemli olan ter üretimi gibi bedensel fonksiyonların şuur dışı kontrol edilmesini sağlar. Otonom sinir sistemi sempatik ve parasempatik sistem adı verilen iki bölümden oluşur. Sempatik sinir sistemi vücudun her yerinde ter salgılanmasını kontrol eden sistemdir. Bu sistemin bazen hiçbir nedene bağlı olmadan kendiliğinden çok yüksek seviyede çalışması belirli bölgelerde aşırı terlemeye neden olur. Günlük hayatı etkileyen aşırı terleme durumuna hiperhidrozis adı verilmektedir.

Nedenleri

Hiperhidrozis insanların %1’inde görülen bir rahatsızlıktır. Birkaç özel durum dışında aşırı terlemenin nedeni bilinmemektedir. Aşırı terleme genellikle adolesan (ergenlik) döneminde başlar ve hayat boyu sürer. Geçici bir durum değildir, ancak aralıklı veya devamlı olabilir. Sinirlenme ve kaygı terlemeyi artırır. Hipertiroidi, psikiyatrik hastalıklar, menapoz ve şişmanlık, diyabet, böbreküstü bezi hastalıkları ve vücutta oluşan enfeksiyonlar kendini aşırı terleme ile gösterebilir.

Tedavinin Zamanlanması

Aşırı terleme normalde sağlığa zarar vermeyen bir rahatsızlıktır. Ancak kişilerin sosyal yaşantısını, öğrenimini, iş hayatını, psikolojik durumunu etkiliyorsa tedavi edilmelidir.

Nasıl Hareket Etmeli ?

Aşırı terleme olan kişiler öncelikle Pratisyen Hekime başvurmalıdır. Pratisyen hekim aşırı terlemeye neden olabilecek sistemik hastalık düşünürse ilgili uzmana yönlendirmeli ve öncelikle bu hastalık tedavi edilmelidir. Anksiyete bozukluğu gibi psikiyatrik rahatsızlık varsa bu durum düzeltilmelidir.
Aşırı terlemeye neden olabilecek bir hastalık yoksa hasta Dermatoloji Uzmanına yönlendirilmelidir. Dermatoloji uzmanı hafif ve orta derecede şikayeti olan hastalara öncelikle terlemeyi önleyen pomad ve spreyler önerebilir. Bu tedaviden yarar görmeyen ve ileri derecede şikayeti olan hastalarda diğer tedavi yöntemleri uygulanmalıdır.

Tedavi Yönteminin Seçimi

Primer (bir nedene bağlı olmayan) aşırı terlemede uygulanan temel tedaviler:

• İlaç tedavileri
• Terleme önleyici pomad ve losyonlarİyonoforez
• Botox enjeksiyonu
• Cerrahi tedavi (sempatektomi)’dir.

İlaç Tedavileri

Terlemeyi etkileyen birçok ilaç mevcuttur. Psikotrop (sedatif) ve antikolinerjik (atropin) gibi ilaçlar bir süreliğine faydalı olabilirler. Ancak bunların sedasyon, ağız kuruluğu, görme bulanıklığı, üriner problemler ve hatta kalp krizi riskini artırma gibi yan etkileri bulunduğundan genellikle önerilmezler. Özellikle strese bağlı aşırı terlemelerde sedatifler (sakinleştirici ilaçlar) ve sinir sistemini etkileyen ilaç tedavileri kullanılabilir.
Psikoterapi genellikle bu durumda fazla yardımcı değildir.

Terleme Önleyiciler

Terleme önleyici merhemler ve spreyler ilk önerilen basit tedavi şeklidir. En sık kullanılan Aluminum chloride’li ajanlardır. Özellikle koltuk altı terlemelerinde ilk seçilen ilaçlardan biridir. El ve ayak terlemelerinde hafif ve orta şiddetteki olgularda kullanılabilir. Sıkıştırma etkisi ile ter kanalının ağzını fiziksel olarak tıkar ve ter bezlerinden ter atılımını önler. Tedavide ilaç gece kuru deriye uygulanır ve 6-8 saat kadar burada kalır. Ertesi sabah tamamen yıkanarak temizlenir. Önce hergün, durum düzeldikçe daha seyrek uygulanır.Tedavinin tekrarlanması gerekir. Uygulamadan sonra kapama ile etki artırılabilir. Erken dönemde hastaların yarısında cilt irritasyonu gelişebilir.Cilt irritasyonu yapması ve cevabın gecikmesi nedeniyle uzun süreli tedaviler bıktırıcıdır.
Terleme önleyici pomad ve losyon ürünlerini kullanımdan hemen önce banyo yapmayın. Zedelenmiş ya da irritasyonlu deride kullanmayın.
Uygulama esnasında gözler ya da mukoza ile temas ettirmeyin. Uygulama sonrasında koltuk altları 12-24 saat kadar tıraş etmeyin. Tüy dökücü kullanılmayın ve giysilerle temas ettirmeyin.

İyonoforez Tedavisi

Aşırı el ve ayak terlemesinde kullanılır. Eller ve/veya ayaklar içinde elektrolit solüsyonu veya metal plaka bulunan küvete konulur. Solüsyon veya plakadan insanı rahatsız etmeyen düşük şiddette elektrik akımı verilir.Etki şekli elektrik akımının oluşturduğu iyonlarının ter kanallarını (basit olarak su musluğunu) belirli bir süre kapatılması olarak tanımlanabilir. Her seansın uygulama süresi 20-30 dakika kadardır. Başlangıçta 3 günde bir, sonra haftada bir tedavi yapılır. Durumun şiddetine bağlı olarak tedavi gerekebilir. 4-7 haftalık bir tedaviden sonra terleme tamamen kesilebilir. Terleme tam olarak kesilemezse banyo içine ilaç (Glycopyromium Bromide) eklendiğinde iyi sonuçlar alınabilir. Tedavi sonrası terleme olmayan dönem 2-12 hafta kadar devam eder.Bu nedenle tedavinin tekrarı gerekir. Zaman alıcı ve toplamda pahalı bir yöntemdir. Uygulama ağrısız olup hafif iğne batması şeklinde duyum alınabilir. Emniyetli bir tedavi yöntemidir. Cihaz satın alındığı takdirde evde uygulanabilir. Gebelikte, kalp pili ve metal ortopedik implant olanlarda uygulanmaz.