Şeker hastalığı tüm dünyada neredeyse bir salgın gibi milyonları etkileyen bir durumdur. Bugünkü verilere göre yeryüzünde 250 milyon diyabetli bulunmaktadır.

Bu sayı 2025 de 380 milyon olacaktır. Dünyayı bu denli etkileyen bir rahatsızlık olduğu için Birleşmiş Milletler’in özel oturum düzenleyerek gündeme aldığı 3 rahatsızlıktan biri diyabettir.

Şeker Hastalığının Belirtileri

• Ağız kuruluğu, çok fazla su içme ve içme isteği,
• İştahın açılması ve fazla yemek yeme,
• Çok sık idrara çıkmak ve geceleri bunun için sık sık uyanmak,
• Ciltte kuruma,
• Sürekli halsizlik ve yorgunluk, çabuk yorulmak,
• Yaraların geç iyileşmesi,
• Bazen bulanık görmek gibi belirtileri vardır.

Şeker Hastası sayısı niye artıyor?

Pek çok neden olmasına rağmen, obezitenin (şişmanlığın) hızla artması diyabetli sayısının artmasında en önemli sebep olmaktadır. Bunun yanında stresli yaşam, kullanılan kimi ilaçlar (kortizon, bazı hormon ilaçları) diyabet oranını geçmiş yıllara göre artırmaktadır.

Hangi değerleri normal kabul etmeliyiz?

• Açken ölçülen kan şekerinin 100mg/dl altında olması normal olarak kabul ediliyor.
• 100-126 arasını bozulmuş açlık glukozu, 126 üzerini ise aşikar diyabet olarak kabul edilmektedir
• Örneğin 130 açlık şekerimiz varsa artık gizli şekerden bahsedemeyiz

2. saat kan şekerinin önemi

2. saat kan şekeri, yemekten 2 saat sonra bakılan kan şeker düzeyidir.140mg/dl üzeri değerler yüksek olarak kabul edilir, 140-200 arası değerler bozulmuş glukoz toleransını, 200ün üzeri değerler diyabet tanısını koydurur.

2. saat kan şekerinin yüksek olması gelecekte damar problemi yaşama ihtimalimizin yüksek olduğunu gösterir, bu bakımdan  diyabet izleminde en değerli testtir. Bu bağlamda benim diyabetlilere önerim sadece açlık şekerlerine değil 2. saat tokluk şekerlerine de sık sık bakmalarıdır. Açlık şekerleri sürekli normal veya normale yakın, tokluk şekerleri ise sürekli çok yüksek olan hastalar vardır. Bu durumda ona yönelik ilaç takviyeleri yapılabilir. Günümüz tıbbında alternatiflerin sayısı giderek artmaktadır.

Hemoglobin A1C

Hemoglobin a1c, 3 aylık kan şeker ortalamasını gösterir. 6-6.5 altı ideal,  8 altı kötü olmayan değer olarak kabul edilebilir. 8.5 üzeri, hele hele 10lu  rakamlar mutlak süretle ilaç değişikliğini gerektirir (ilaç dozu artırılmalı veya haplar yerine insülin başlanmalıdır, insülin kullanıyorsa dozları gözden geçirilmeli, diyet durumu araştırılmalıdır)

Kime insülin verilmelidir?

• 2 tipden oluşan diyabetlilerin tip 1 denilen daha çok genç – çocuk yaşta başlayan kesiminde, insülin olmazsa olmaz tedavi şeklidir.
• Tip 2 de ise önceki yıllardakinin aksine tedavide gecikmeden başlanılması gereken bir ilaçtır.
• Damar problemi mevcut olan (kalp hastası, böbrek yetmezliği başlamış diyabetli, kontrol altına alınamayan diyabet örneğin hemoglobin a1c 8.5 üzeri olması insülin başlanmasını gerektirir, bunun dışında yeni tanı almış tip 2 diyabetlide doktor ve hasta kararıyla tedaviye insülinle başlanılması yanlış bir tedavi seçeneği değildir.

Diyabetli hangi parametrelerle izlenmelidir?

• Hemoglobin a1c
• Açlık kan şekeri
• 2 saat kan şekeri
• Kan lipid düzeyleri(KOLESTEROL ,TRİLİSERİD)
• Tansiyon kontrolü
• Böbrek testleri( MİKROALBÜMİNÜRİ)
• Göz dibi bakısı
• Diyabetik ayak kontrolü
• Kardiovasküler kontrol
• Diyetisyenle temas halinde olmak
• Psikolojik danışmanla işbirliği
• Kendi kendine bakım

Kendi kendine bakım aslında en önemli bakımdır. Herkes biraz kendi kendinin doktoru olmalıdır. Kan şeker düzeylerine bakmalı, diyetini kontrol etmelidir, tansiyon ve şeker monitorizasyonunun evde yapılması diyabetlinin daha iyi sonuçları yakalamasını getirecektir.

Diyabet ve egzersiz

Tüm diyabetlilerin gelecekte damar komplikasyonlarının gelişmesinin engellenmesinde egzersizin yeri tartışılmaz, kardiovasküler korunmada haftada 3 gün 45 dakika yürüyüş(ortalama 5km/ saat hızında ) ideal olabilir. Bu hız yürürken nefesiniz konuşmaya yetebilir ama şarkı söylemeye yetmez hızıdır.

Sonuç olarak  diyabeti bir hastalık olarak değil bir yaşam biçimi olarak kabul etmeliyiz. Bu şekilde davranırsak uzun yıllar komplikasyonsuz kaliteli bir yaşam sürebiliriz. Diyabetli yaşam, kuralları olan bir yaşamdır. Oyun kuralına göre oynanılırsa kazanan her zaman diyabetliler olacaktır.